W Huasteca w Hidalgo, w mało uczęszczanym zakątku Meksyku, niektóre społeczności ratują dumę swojej kultury Nahuatl. Ponad innymi tradycjami festiwalu wyróżnia się body painting, przedhiszpański zwyczaj, który sięga do kategorii sztuki.
Diabeł jest wolny w Coacuilco. Kilka tygodni temu quiquixahuitle już to zauważyli, mówi mi Antonio, rozmazując klatkę piersiową syna szarym błotem. Na wszelki wypadek, gdybym sobie wyobraził, że to elfy, stary Terencio mruga, zagląda do torby i pokazuje drewniany instrument z ustnikiem trzcinowym osadzonym w liściach ananasa: „to jest quiquixahuitle”. On to wysadza. Potem przypomnij sobie, jak od doliny do góry i od góry do doliny jej słodki lament rozbrzmiewał w każdej wiosce, przykuty echem, noc po nocy bardziej hipnotycznie. Całe niebo. Potem umilkli i to był początek licencji karnawałowych Huasteco.
Słońce mnoży swoje światło z piargu, który działa jak plaża nad rzeką. Tutaj mężczyźni zebrali się - ale dzieci przybyły jako pierwsze - z małej społeczności Coacuilco, u podnóża szmaragdowego wzgórza i pół godziny (można by uwierzyć na pół świata), drogą z Huejutla de Reyes. W euforycznej pracowitości starsi przygotowują pigmenty, a pozostali malują sobie nawzajem ciała. Kilka projektów tych żywych abstrakcyjnych obrazów wykazuje podobieństwa; najbardziej zazdrośnie szukają oryginalności. Terencio ma ochotę odkryć sekrety i przybliża mnie do brzegu rzeki Calabozo, gdzie wiadra tworzą tęczę. Kolory nadają węgiel, kamień tepetate, kora pemuche i glina rozcieńczona do punktu. „Na drodze naszych przodków” - oznajmia z dumą, zanim przyznaje, że jest też proszkowa farba winylowa. - Ale nie tak bardzo, jak w Huejutla, co? Tam leniwi zapomnieli, tam wszystko kupują w sklepach ”.
Zmieszane ze smalcem, wodą czy nawet spalonym olejem samochodowym pigmenty są już drugą skórą przeobrażonych osób w chromatycznych chimerach. Brakujący? Nakrycia głowy z piór, tekturowe kapelusze i maczety z tego samego materiału. Mamy więc gang mecos, których świąteczne okrzyki przybierają na sile, gdy przygotowują się do marszu w kierunku miasta. „Idź po kobiety,” szepcze mi do ucha Juanito.
"Dla kobiet?" Głupio powtarzam. „Oczywiście dzisiaj jest wtorek, nasz dzień. Zapłacą za to, co nam wczoraj zrobili.
Na wysokości 1,40 - miara obejmuje wiklinową czapkę, z której wystają dwa rogi - korpus jest czarny jak bitum, aby podkreślić białe paski na plecach zmarszczone przez legendę „od dawna”, która jest zapisem zasad, Chłopiec wyje i dołącza do tłumu. Trzeba przyspieszyć tempo, żeby nie przegapić koncertu ...
W ramach wspólnych parametrów karnawały Huasteca of Hidalgo zmieniają się od społeczności do społeczności. Mogą trwać pięć lub trzy dni, mogą być bardziej ascetyczne lub bardziej epikurejskie. Nie ma lub nie byłoby rodzimego karnawału, synkretycznego par excellence. Odczekane miesiące wcześniej - dlatego Quiquixahuitle lubią wzbudzać niecierpliwość - zgodnie z oczekiwaniami budzą radość, tańce, obżarstwo i kostiumy. W tym miejscu zaczynają się osobliwości: region zamieszkały przez grupę etniczną Nahuatl, ożywia przedhiszpańskie zwyczaje, strojąc się - więcej szczegółów, mniej szczegółów - jak starożytni wojownicy, którzy dziś nazywają się Mecos.
Broń i strategie
Juanito ponownie połączył się z patrolami. Wojownicy wchodzą i wychodzą z domów, zabierając kobiety do miejsca urządzonego jako więzienie. Surowość i skuteczność są tylko pozorne. Jak tylko się zauważy, odkrywa się słabości. Kobieca przebiegłość wie, jak się ochronić pysznymi tamales z zacahuilu, sezamu nadziewanego fasolą i kolendrą, w kieliszkach do pulque. Ze słabym sercem i żołądkiem łatwo się poddają, zapominając o zemście i że w przeddzień przygotowywano takie potrawy dzięki pieniądzom z okupu. Jak twierdzi Terencio, w poniedziałek - dzień kobiet - matki, żony i córki potrafiły łapać mężczyzn. Wchodzili do domów tańcząc, mieszkali z rodziną i w najmniej spodziewanym momencie zostali wzięci do niewoli. Albo bezwstydnie wyrzucali ich ulicami, malując je farbą, aby poprowadzić ich chórem śmiechu do zagrody, z której mogli wyjść dopiero o dwunastej. I to po zapłaceniu grzywny, której fundusz pójdzie do tamales.
W Coacuilco rzadko odwiedzają ich, nawet z miast regionu podczas uroczystości. Być może dlatego nie czują się zobowiązani do zachowania sztywnego scenariusza i swobodnego łączenia karnawałowych rozdziałów. W mgnieniu oka dwie mieszane armie stają twarzą w twarz, na równoległych liniach, które łączą się w udawanej bitwie, której nagrodą jest karnawałowa flaga, symbol zła.
Antropolodzy toczą dyskusję dotyczącą tego, czy są to wspomnienia zmagań „Maurów i Chrześcijan” przywiezionych z Hiszpanii, czy też są one poprzednim spadkiem. W każdym razie bitwa kończy się równie nagle, jak się zaczęła, a grupa staje się procesją, która idzie od domu do domu, by intronizować sąsiada wychowanego w „lataniu”. A potem do drugiego i do następnego. Nieoceniona pomoc Terence'a wyjaśnia radość: „Jest to rytuał mający na celu odpędzanie demonów i nieszczęścia przed człowiekiem, tak aby był szczęśliwy przez cały rok. W ten sposób będą trwać, dopóki się nie zmęczy lub nie wyczerpie się pulque ... ”
Nie czekam, żeby to sprawdzić. Dyskretnie się żegnam i zabieram samochód, aby przemierzyć kilometry lądu, które zaprowadzą mnie do Jaltocan. Równie miasto górskie, ale większe, z dwupiętrowymi budynkami i sklepami. Być może wyjaśnia to zauważalne różnice w ich karnawale. Są pływaki z królowymi i komparami, ale mecos nadal są głównymi bohaterami. Na placu, pod metalową pergolą i dźwiękami miejskiej kapeli, mężczyźni i kobiety ubrani w przedhiszpańskie barwy, czekają na ocenę sędziów za najlepszą rekreację. Widząc ich w ten sposób, z ich malowidłami na ciele, piórami, koralikami i muszlami, można poczuć się jak uprzywilejowany świadek tradycji wyrwanej z mgieł czasu. Sam Bernal Díaz del Castillo nie powinien był widzieć bardziej niesamowitych ozdób.
